Pennen klaar? Start het krassen maar. Het is weer surprisetijd en we wagen ons collectief aan het fabriceren van mooie gedichten. Niet iedereen vindt dit een opgave, maar de meeste mensen slaken toch even een zucht zodra de lootjes getrokken zijn. Het is toch best een last op je schouders: een goed lopend, liefst rijmend, verhaal schrijven dat enigszins grappig is, maar ook getuigt van vrienden/familiekennis. Mocht het de afgelopen jaren niet zo lukken met het uithangen van een geloofwaardig dichter, lees dan vooral onderstaand stappenplan.
1. Creeër jouw eigen creatieve setting
Bouw een creatief nest voor jezelf! Sinterklaasmuziekje op de achtergrond, een handje pepernoten voor het authentieke gevoel en genoeg ruimte: zowel op je bureau, als in je hoofd. Omgeef je niet in een ruimte met teveel huisgenoten, familie of reizigers: maar ga er even rustig voor zitten en neem de tijd. Rijmen op D-Day zelf is niet aan te raden!
2. Wie is het slachtoffer?
Stap 1 is toch wel het bekijken van je lootje. Heb je geluk, of baal je stiekem een beetje? Wat moet je nu op papier zetten voor je schoonvader? En wat nou als je een gedicht moet maken voor de vriendin van je broer? Over zo iemand schrijven kan op het eerste gezicht erg moeilijk lijken, maar uiteindelijk is het echt wel mogelijk: je moet eigenlijk alleen de juiste invalshoek zien te bedenken.
3. Lekker mindmappen
Hoe begin je? Om clichés te vermijden kan het handig zijn een mindmap te maken, om je gedachten over een persoon te structureren. Je kan natuurlijk wel weer verwijzen naar dat je moeder het leuk vindt een boek te lezen, maar het is eigenlijk veel leuker in je gedicht te verwijzen naar die ene keer dat je samen met je moeder verdwaald raakte omdat ze overtuigd was van haar innerlijke TomTom. Door na te denken over leuke of minder leuke gebeurtenissen, frustraties, het verleden, of juist (gezamenlijke) toekomstplannen wordt jouw gedicht origineel.
4. Love or hate?
Wat wil je dat jouw gedicht overbrengt? Humor? Advies? Of heb je zin om ruzie te zoeken? Ga verder met je mindmap en probeer bijvoorbeeld al wat humoristische gebeurtenissen aan elkaar te koppelen, of bedenk alvast een leuk woordgrapje of pun. Denk ook vast na over de structuur van jouw gedicht. Begin bijvoorbeeld met wat de Sint allemaal zo leuk en goed vindt aan de persoon in kwestie, neem dan een momentje voor grappen en frustraties en sluit het vervolgens positief af (de welbekende sandwichmethode!). Of blik eerst terug op vroeger en schrijf dan over het heden en de toekomst. Wanneer je nadenkt over wat je nou eigenlijk wilt vertellen en waar in het gedicht je dit ongeveer gaat doen, zal het uiteindelijke schrijfwerk meevallen, omdat je eigenlijk je vooraf bedachte schema invult.
5. Abba?
Heb jij het ongeluk dat jouw doelwit twaalf jaar is en loop je al meteen vast bij het bedenken van een rijmwoord op dit woord? (twaalf-gandalf?) Geen zorgen. Wie zegt dat het gedicht moet rijmen? Duik eens in een gedichtenarchief op internet en je komt erachter dat een groot deel van literaire dichtwerken helemaal niet rijmt. Je kan ook gebruik maken van alliteratie, want dat bekt zo lekker als je jouw gedicht voordraagt! Wil je toch graag rijmen? Brainstorm eerst over mogelijk rijmwoorden, voordat je überhaupt een zin op papier zet. Ook kan je altijd nog gebruik maken van rijmwoordenboeken op internet en voor een extra dimensie kan je er natuurlijk ook gewoon een andere taal doorheen gooien! De Jeugd van Tegenwoordig werd er beroemd mee. Wat dacht je bijvoorbeeld van: “Sint vindt jou altijd zo’n zenuwpees, dus oefen nog even op die pokerface!”. Of: “Je besloot: ‘Ik wil nooit meer meat’, dus voor jou geen kroket, maar friet”. Google even op ‘rijmwoordenboek’, ‘rhyming dictionary’ of ‘diccionario de rima’ en maak de blits dit rijmseizoen! Maak het jezelf trouwens niet te moeilijk en houd een rijmschema aan van abab, of abba.
6. Zet de eerste zin op papier
Teveel denken is ook niet goed. Zet de eerste mooie zin die in je opkomt op papier en laat je creativiteit stromen: de volgorde kan je altijd nog veranderen en aangezien we in een digitaal tijdperk leven raakt er geen inkt verspild aan jouw hersenspinsels!
7. Voorkom clichés
Het gemiddelde sinterklaasgedicht voldoet toch wel aan een paar clichés. Voor de goodwill van je vrienden/familie en toch ook wel je zelfwaardering: vermijd deze. Een aantal voorbeelden:
“Sinterklaas zat te denken, wat hij jou dit jaar moest schenken” (tenzij je dit vol zelfspot weet te doen, of met een origineel gebruik weet te komen)
Tips over wat er in het cadeautje zit (tenzij je een literair meesterbrein bent die het raden van het cadeau onmogelijk maakt, maar meestal verpesten de tips het uitpakmoment)
Geluiden gebruiken in plaats van woorden: “De Sint dacht: O jee, wat moet ik daar nu mee?”. (Kom op, je kan vast wel woorden bedenken!)
8. The Looks
Clichés gemeden? Mooie rijmsels bedacht? Zinnen aan elkaar gekoppeld? Jouw gedicht is zo goed als klaar. Maar: met wat kleine veranderingen ben jij helemaal cool. Zet je gedicht bijvoorbeeld in spiegelbeeld in Word, zodat jouw slachtoffer voor de spiegel moet staan om het gedicht te kunnen lezen. Dit levert sowieso hilariteit (of frustratie) op, zeker naarmate het gedicht langer wordt. En: dan hoeft je gedicht ook helemaal niet zo goed meer te zijn, want ach: de show is belangrijker dan de inhoud. Een andere optie is het vertalen van jouw gedicht in Google translate. Paniek. Chaos. “Wat staat hier?”- zal jouw slachtoffer denken. Zorg wel dat hij/zij het gedicht niet handmatig hoeft in te voeren in translate, maar laat de sint een mailtje sturen met de digitale tekst. Verder kan je het gedicht nog opknippen in puzzelstukjes en bijvoorbeeld een speurtocht uitzetten, voordat het slachtoffer alle stukjes heeft verzameld en het gedicht kan lezen.
Aan de slag! In principe moet je nu in mum van tijd een prachtig origineel gedicht kunnen fabriceren. Toch wat moeilijkheden? Er zijn genoeg sites te vinden die je een handje kunnen helpen, zoals www.sinterklaas-gedichten.eu/gedichten-generator (3 seconden levertijd) of www.aipoem.com (levert kant en klare formats waarin jij slechts wat kleine vragen hoeft in te vullen). Lever je wel wat originaliteitspuntjes in. Of toch niet?
“In the beginning Pinguin created Beer and The earth. And Pinguin said, “Let there be Free stuff,” and there was Free stuff. Pinguin saw that the Free stuff was good, He send it to you as a gift for Sinterklaas. A happy Sinterklaas.” (www.aipoem.com/easypoem/).
Cover: Ever Present door JD Hancock, Some rights reserved
