Toen ik vandaag in mijn agenda keek, realiseerde ik me dat het alweer een maand geleden is dat ik naar Londen vloog. Ik volg hier de masteropleiding ‘Gender, Sexuality and Culture’ (ook wel bekend onder de naam ‘feminisme voor gevorderden’, aldus een vriend). Mijn colleges zijn drie weken geleden begonnen en gelukkig bevalt het me tot nu toe erg goed.
Wanneer ik mensen vertel welke masteropleiding ik doe, krijg ik vaak deze vragen te horen: ‘Ben je feministisch?’ en ‘Wat wil je daar uiteindelijk mee doen?’. Eigenlijk ben ik daar zelf nog niet echt over uit. Wat betreft het eerste punt: het enige dat ik zeker weet, is dat ik geïnteresseerd ben in de rol die een cultuur en/of samenleving speelt bij de wijze waarop mannen en vrouwen zichzelf en anderen zien. Als er iets is waar ik me nu steeds bewuster van word, is het dat dit door de eeuwen nogal eens verandert en dat het beeld dat ik altijd had van een ‘typische’ man of vrouw niet zo vanzelfsprekend is.
Tijdens mijn colleges word ik gebombardeerd met een verscheidenheid aan theorieën wat betreft de ontwikkeling van het man-vrouw beeld door de eeuwen heen, de politieke motieven die daarmee gemoeid zijn gegaan en de historische context waarin deze ontwikkelingen geplaatst dienen te worden. Zo schijnt er niet altijd een strikt onderscheid te zijn gemaakt tussen de anatomie van een man en die van een vrouw, maar werd het vrouwenlichaam simpelweg als een minder ontwikkelde versie van dat van een man gezien (‘iets’ was niet helemaal naar buiten gekomen als het ware). Dit veranderde nadat de bourgeoisie tijdens de 19e eeuw betoogde dat er essentiële anatomische verschillen waren tussen de man en vrouw, om zo haar ideologie te verantwoorden dat zij voor verschillende taken waren voorbestemd. Toen ik dit voor het eerst hoorde klonk het redelijk absurd in mijn oren, maar het geeft wel stof tot nadenken. Ik vind deze studie zo leuk omdat ik constant attent wordt gemaakt op dergelijke ontwikkelingen, uiteraard ook met betrekking tot de 21ste eeuw. De transgenderbeweging is hier een goed voorbeeld van, maar ook ‘subtielere’ zaken zoals vrouwen die er geen geheim van maken dat ze niets met kinderen hebben. Zulke dingen herinneren mij er aan dat ik me wel een beetje bewust moet blijven van de (onterechte) assumpties die ik heb met betrekking tot het gedrag en de wensen van mannen en vrouwen en hoe ze hierin verschillen.
De master is interdisciplinair, wat inhoudt dat ik zowel vakken volg bij (kunst-)geschiedenis als bij recht en literatuur, maar wel vanuit een genderstudies gerelateerd perspectief. Waar ik in het begin bang voor was, is dat ik opgescheept zou zitten met een horde mannenhaters (om het maar even ongenuanceerd te brengen). Dit is gelukkig niet waar gebleken. Ik volg colleges samen met een diverse groep studenten die van tijd tot tijd een genuanceerde blik op de zaken hebben en gelukkig ook wel wat grapjes weten te maken over al deze zware kost. Toch zijn ze niet te schijterig om vraagtekens te stellen bij de tweedeling die vaak wordt gemaakt tussen het gedrag van mannen en dat van vrouwen, die soms meer sociaal geconstrueerd lijkt te zijn dan ik in eerste instantie dacht. Op z’n slechtst, kan dit soort denken voor een ietwat bekrompen blik zorgen (‘Mannen hebben de gevoeligheid van een wad pier’, ‘Alle vrouwen hebben een ingebouwde babyradar’). Wel vind ik dat de nadruk soms heel erg ligt op het sociaal geconstrueerde. Je zou bijna denken dat ze je wijs proberen te maken dat er helemaal geen verschillen zijn tussen mannen en vrouwen en dat het vooral een product van onze eigen creatie is. Toch snap ik wel wat ze bedoelen en ik denk dat ze ons vooral willen waarschuwen voor het hardnekkige binaire denken. Ik denk dat mensen namelijk vrij snel geneigd zijn om anderen vast te pinnen op gedrag dat ze vertonen dat al dan niet overeenkomt met het stereotype beeld van mannen en vrouwen en dat kan voor frustratie en narigheden zorgen.
Maar ja, om even terug te komen op veel gestelde vraag nummer twee: wat ga ik nou doen zodra ik ben afgestudeerd? Ik maak me geen illusies wat betreft de kansen dat een diploma op het gebied van genderstudies mij aan een baan gaat helpen. Zeker niet nu het voor alle afgestudeerden lastig is om werk te vinden. Ik heb deze studie gekozen omdat het mij heel interessant leek en dat is voor mij uiteindelijk doorslaggevend geweest. Ik denk dat ik het uiteindelijk zal moeten hebben van de vaardigheden die ik heb geleerd tijdens mijn bachelor sociologie en deze master. Dat gezegd hebbende, hebben beide studies mijn kijk op de wereld wel veranderd (melodramatisch, yolo). Ik denk dan ook dat het indirect toch nog wel invloed zal hebben op het werk dat ik uiteindelijk ga doen.
